PPS: wat zijn de bijwerkingen en wat was de ziekte ook al weer?

Ik zat vanmiddag bij een LinkedIn netwerk bijeenkomst over PPS en in het bijzonder met de vraag of het ook voor decentrale overheden loont. Het begon met de zoektocht naar de legitimatie van de methode. Wordt het er goedkoper van? Wordt het er duurzamer van?

Het lijkt erop dat PPS een medicijn is maar we zijn eigenlijk vergeten wat de ziekte was. En zoals de meeste medicijnen hebben heeft het bijwerkingen. Sommige bijwerkingen zijn positief en sommige zijn negatief.

De negatieve aspecten liggen lijkt het op het vlak van de proces kosten. Die liggen heel erg hoog. Zowel voor de aanbieders als voor opdrachtgevers. Als de opdrachtgevers de werkelijke kosten van het apparaat meerekenen, en niet alles een experiment noemt, en alle adviseurskosten optelt schrikt men nogal.

Als we de kosten van de aanbieders en de verliezers meerekenen slaat de schrik om je hart. Die kosten komen toch een keer in de prijsopgaven van de aanbieders. De proceskosten zijn de belangrijkste negatieve bijwerking. De financiële factor in die proceskosten is daarbij een van de boosdoeners met vaak 1/3 of meer van de kosten. Dat laatste zegt meer over de tarieven in de financiële wereld en minder over de relatieve inzet in tijd denk ik dan.

Het positieve effect zit hem denk ik in de lange termijn relatie tussen wat je onderhouden moet en wat je bedenkt en bouwt. Je graaft je eigen graf of je werkt aan je eigen toekomst. Het is geen negatieve benadering maar een eerlijke, je krijgt als aanbieder wat je verdient. Om de woorden van een Tom Leher, een amerikaanse Herman Finkers, te spreken; "Life is like a sewer, what you get out of it depends on what you put into it".

Is het nu extra lastig voor locale overheden om een PPS op te tuigen? Die vraag bleek op de netwerkbijeenkomst moeilijk te beantwoorden. Het lastigste is de afstand tussen bestuur en apparaat. Vaak wil het bestuur wel maar zijn de ambtenaren niet mee geweest op cursus en wijken de intenties van bestuur en apparaat. Maar ook hier blijken de proceskosten aan de opdrachtgevers kant zwaar te wegen.

Dan terug naar het medicijn. Wat was ook al weer de ziekte, waarom zijn we er mee begonnen? Als ik de film terug draai dan komt er heel vaak het argument naar voren dat het kosten bespaart omdat de markt dit beter kan. Dat lijkt op het gevoel aannemelijk. De betrouwbaarheid van de onderbouwing van kostenbesparingen is naar mijn mening zeer arbitrair. Het aantal factoren waardoor een projectkosten op de lange termijn beïnvloed worden is zo groot dat ik de stelling aan durf dat daar geen zinnig woord over te zeggen is. Het is alsof je het weer over een halfjaar wil voorspellen. Laat staan dat je projecten vergelijkbaar kunt maken. Ik ben niet overtuigd dat het goedkoper is, ik heb geen enkel overtuigend bewijs gezien.

Sta ik dan negatief ten opzichte van PPS? Nee in kern zeker niet. Als we er in slagen de proceskosten substantieel omlaag te brengen dan krijgen innovatie en lange termijn beheersbaarheid ongekende kansen. En als ik kijk wat er gerealiseerd is, krijgt ook architectonische kwaliteit een enorme kans.