Voormalig Europol kantoor wordt gezond woon-zorggebouw. (ontwerpstudie)

Vieze lucht in de stad. Het is inmiddels wel duidelijk dat er een groot verband is tussen wonen langs een drukke weg en long- en luchtwegaandoeningen. Luchtverontreiniging staat in de top 3 van veroorzakers van ziekte en sterfte in Nederland, samen met roken en overgewicht. Vooral kinderen en ouderen zijn hier extra gevoelig voor. 

Wij onderzochten wat architecten kunnen doen om de lucht in en rond een gebouw zo schoon mogelijk te maken. Atelier PRO heeft voor de tweede keer een ontwerpend onderzoek afgerond waarbij de vraag centraal staat: kunnen we met gebouwen de luchtkwaliteit rondom verbeteren?
In 2013 ontwierpen we een school aan de drukke ring van Antwerpen. Onder de titel Clean Air Schools is toen een bijzonder ontwerp gemaakt voor een nieuwe school. Het leverde ook een toolbox met maatregelen op die inzicht geven in ruimtelijke oplossingen die zowel in het interieur als exterieur de luchtkwaliteit verbeteren.

Nu gingen we een grotere uitdaging aan: kunnen we de toolbox ook toepassen op bestaande gebouwen? Samen met een groep van experts is onderzocht welke tools nodig zijn en in welke mate ze effect hebben op een specifiek gebouw in Den Haag. Op een markant punt in de stad, een knelpunt van wegen aan de drukke Raamweg, ligt het kenmerkende voormalige Europol gebouw. Nu nog een kantoor, maar een van de Rijksgebouwen die vrij gaan komen voor herbestemming. In onze onderzoekscase hebben wij een ontwerp gemaakt waarbij dit pand wordt herbestemd voor ouderen en zorgbehoevenden. Precies die doelgroepen die, naast kinderen, het meeste last hebben van vieze lucht. Van elke Clean Air Tool hebben we een analyse gemaakt en locatiespecifiek benaderd. In hoeverre is deze realiseerbaar aan de Raamweg? Aan de hand van een ontwerpscenario bespraken we met experts de voorgestelde aanpak, hetgeen leidde tot een aanscherping en uitbreiding van de toolbox. Bovendien weten we nu ook beter hoe ver je moet gaan om bestaande gebouwen op een ‘Clean Air’ manier aan te pakken.

In Den Haag is wegverkeer de belangrijkste bron van luchtverontreiniging. Nu kunnen we wachten totdat we allemaal electrisch rijden, maar met ons onderzoek is aangetoond dat er daadwerkelijk nu al actie genomen kan worden. Ook de bestaande gebouwde omgeving kan slim getransformeerd worden waardoor de concentratie luchtverontreinigende stoffen sterk afnemen. Resultaat is een gezonde woonomgeving, ook op een vieze plek in de stad.

Lees meer over het resultaat van dit onderzoek Clean Air Refit op de site van PRO.

Aan dit onderzoek werkten mee:

Berit Piepgras, DeernsArupTNOTU Delft, ISSAnna VastgoedHeijmans BouwVirus Free Air, GGD HaaglandenSjoerd HoogewerfRijkswaterstaat, StadsruimDutch Green Building Council