Atelier PRO kreeg van het Carmel College de ontwerpopdracht voor de herinrichting van het onderkomen van het vmbo. Dit bestaande gebouw ligt -omgeven door het prachtige Sallandse landschap- naast het fonkelnieuwe huis van de havo en het vwo, eveneens naar ons ontwerp.
Een nieuw leven, in stappen, met elkaar
Voornaamste doel was om het bestaande complex aan te passen aan nieuwe onderwijsvormen en gewijzigd onderwijsprogramma: lokalen werden geofferd ten gunste van studielandschappen en een praktijkhal omgebouwd voor theoretisch onderwijs. De aanpassingen worden gedurende jaren gefaseerd uitgevoerd, in een heel bijzondere samenwerking tussen ons als ontwerper, de leerkrachten en de leerlingen.
De basis: een toegesneden inrichtingsconcept
Houvast voor deze gefaseerde route is een overkoepelend masterconcept, met daarin een basispalet aan kleuren, materialen en een catalogus met losse inrichting, maatwerk-meubels en verlichting. Daarin waren kosten, uitvoerbaarheid, aard van het onderwijs en de (verborgen) kwaliteiten van het gebouw leidend: stoer, eenvoudig en aansluitend op het industriële karakter van de praktijkhallen.
Meteen is de mogelijkheid aangegrepen om meer samenhang te krijgen in de tot dan toe bonte kleuring, die gedurende jaren ad hoc en volgens heersende tijdsgeest was aangebracht. Daardoor oogde het geheel rommelig en kwam de subtiele schoonheid van het oudere deel (jaren vijftig) slecht uit de verf. Allereerst is daarom met een terughoudend basispalet rust gecreëerd, een solide grond om op momenten steviger en onderscheidend uit te kunnen pakken. De domeinen kregen daarbij elk een eigen kleurenpalet, samengesteld uit industriële kleuren van machines, constructies en signalering, zoals menie-oranje, ijzerglimmer-groen, waarschuwings-geel/zwart, staal-blauw en cement-grijs.
Karakter
De grondigste verbouwing vond plaats in de voormalige ‘metaalhal’, een praktijkgebouw uit 1963. Deze werd geschikt gemaakt voor theorieonderwijs, waartoe in de open werkruimte lokalen werden gemaakt. Met ons ontwerp bleven ondanks die verdichting het oude karakter en ruimtelijkheid van de oude hal nog altijd goed zicht- en voelbaar. Akoestische plafonds werden meteen tegen het bestaande schuine dak geplaatst en de onafgewerkte luchtkanalen in het zicht gehouden. Vorm, hoogte en ritme van de betonnen spantconstructie zijn met een donkere grijstint aangezet. Het meest glorieus openbaart de oude ruimte zich op het open leerplein en de sfeervolle docentenruimte.
Bijzondere samenwerking
Heel bijzonder was de enthousiaste en actieve participatie van de gebruikers. Daarmee werden veel vliegen in één klap geslagen: op maat gesneden ruimtes, brede draagkracht, praktijkervaring van leerlingen en beperken van teken-, inkoop- en uitvoeringkosten. Zo werden de maatwerk-meubels uitgevoerd door de leerlingen bouwtechniek onder leiding van hun vakkundige en inventieve vakleraar Han. Deze objecten zijn uitgevoerd in gelakt vuren underlayment –oorspronkelijk bedoeld als constructiemateriaal-, met frames uit ruig, blauw staal. Aanvullende verlichting bestaat uit simpele armaturen of uit niet meer dan een snoer, een fitting en een ‘gloeilamp’, door het personeel zelf aangebracht.
De Hantafel
Vermeldenswaard is de Hantafel, een prominent terugkerend ingrediënt op de leerpleinen, personeelsruimtes en overlegruimtes. Bij een bezoek aan de school stuitten we in een stoffig hoekje van de houtwerkplaats op een ruige, kloeke tafel. Vakdocent Han verontschuldigde zich erover met de toevoeging dat hij die een keer uit gebrek aan uitlegruimte met zijn leerlingen in elkaar had gesleuteld met ruw resthout, bijeengehouden door draadeinden. Dit had voor ons echter juist de stoere, industriële uitstraling, dat een belangrijke bijdrage kon leveren de geheel eigen inrichting van deze vakschool. Deze stamtafel hebben Han en zijn leerlingen vervolgens nog een aantal keer mogen herproduceren, in diverse afmetingen. En er zal er nog een heel aantal volgen. Het is geworden tot het terugkerende, centrale beeldmerk van de school.
Any color as long as it is black
De deelontwerpen van de domeinen zijn in samenspraak met de betreffende leerkrachten vormgegeven, met de ingrediënten uit het masterplan. Die boden ook ruimte aan de enthousiaste leerkrachten zelf te gaan schatgraven in kringloopwinkels om binnen voorwaarden van sfeer en kleur invulling te geven aan het meubilair en de aankleding. Om met Henry Ford te spreken: ‘any color as long as it is black’. Zo zijn de stoelen in de personeelsruimte een samenhangende mix van hergebruikt en goedkoop nieuw meubilair.
Ook via het leerprogramma Dienstverlening en Productie is voor leerlingen een rol weggelegd voor het ontwikkelen en vervaardigen van bijvoorbeeld wandprints en diverse decoratieve objecten, die deel uitmaken van ons interieurontwerp.
