The British School of Amsterdam
The British School of Amsterdam
The British School of Amsterdam
Transformatie van een bijzonder monument tot een veelzijdig schoolgebouw
Een gebouw met geschiedenis
The British School of Amsterdam was tot 2021 gehuisvest op drie verschillende locaties in de stad. Voor de toekomst wilde de BSA één gebouw waarin de drie verschillende scholen samenkwamen, bij voorkeur in een pand met karakter en historie. Met de aankoop van de voormalige strafgevangenis aan de Havenstraat 6 in Amsterdam werd deze wens werkelijkheid: dit schoolvoorbeeld van gevangenis-architectuur, dat tussen 1888 en 1891 is gerealiseerd naar een ontwerp van W.C. Metzelaar, is door de jaren heen gebruikt als Huis van Bewaring, als ateliergebouw voor kunstenaars én als opnamelocatie voor films en series; ook was het de laatste plek waar verzetsstrijder Hannie Schaft, het ‘meisje met het rode haar’ gevangen zat – een plek met geschiedenis dus.
Verbinding tussen de scholen, de wijk en de stad
Een gevangenis heeft bij uitstek een gesloten karakter. In onze visie wilden we het gebouw laten ontwaken als stadsblok: waar ooit de oude gevangenismuur stond, is nu een schoolplein met bomen gecreëerd, een karaktervolle ruimte voor lommerrijk verblijf, sport en spel. Daarbij is het gebouw vrijgemaakt van latere aanbouwen en als monoliet hersteld. Zo hebben we het blok aan de Havenstraat teruggegeven aan de stad.
Nieuw leven voor het monument
Het programma paste niet volledig in het bestaande gebouw, waardoor er nieuwbouw nodig was. De voormalige gevangenis is opgezet als panopticum, met vier vleugels rond een centrale ruimte. Drie vleugels bestonden uit cellenblokken, de vierde, kortere vleugel huisvestte onder meer de kapel. Dit maakte het voor de hand liggend om iedere school één vleugel te geven, bestaand uit een deel oudbouw dat is aangevuld met nieuwbouw. De kortere vleugel fungeert als ingang voor alle leerlingen; deze leidt naar de centrale ruimte, die zich met tweelaags vensters naar de vier vleugels opent en een ‘kruispunt’ in het schoolleven vormt.
Respectvolle nieuwbouw
Om het bestaande gebouw geschikt te maken voor onderwijs zijn de cellen geschakeld tot grotere ruimtes en voorzien van extra ramen; in de vides van de cellenvleugels zijn extra vloeren en trappen toegevoegd. Door de 20ste eeuwse aanbouwen te verwijderen is het monument weer zichtbaar; historische details – waaronder de cel van Hannie Schaft - zijn daarbij zoveel mogelijk in hun oude luister hersteld. De nieuwbouw is uitgevoerd in een baksteen die aansluit op de bestaande architectuur. Zo ontstaat een prikkelende wisselwerking tussen oud en nieuw, waarbij de intrinsieke kwaliteiten van het historische gevangenisgebouw benut worden - maar met een nieuwe sfeer.
Frisse school in oude ‘bajes’
De onderwijsruimtes komen binnen de maat en structuur van het monument goed tot hun recht en versterken de mogelijkheden van de nieuwbouw. Het zijn nieuwe ruimtes voor het onderwijslandschap, met een smart structure om zo duurzaam en toekomstgericht mogelijk te zijn. Ze zijn zo gezoneerd dat er een natuurlijke overgang ontstaat tussen sociale en dynamische ruimtes en rustige onderwijsruimte vol concentratie en diepgang. Daarbij is het gehele klimaat- en ventilatie-systeem vernieuwd en zorgvuldig ingepast in het monument, om zo te zorgen voor een frisse leeromgeving.
Verschillende identiteiten maken samen één identiteit
De identiteit van het gebouw is geworteld in het karakter van de school als geheel, maar ook in het ‘eigen’ karakter van de verschillende scholen, met hun verschillende groepen leerlingen en leeftijden. Elke leeftijdscategorie heeft zijn eigen plek, die qua maat en sfeer de sociale structuren ondersteunt, en waardoor de huiselijke en geborgen sfeer van de British School volledig tot zijn recht komt. Er is één British School ontwikkelt; tegelijkertijd kreeg elke school een eigen uitstraling binnen het geheel.
