Beeldkwaliteitsplan UMC Utrecht
Beeldkwaliteitsplan UMC Utrecht
Beeldkwaliteitsplan UMC Utrecht
Een interieur als een stedenbouwkundige opgave
Het UMC Utrecht nu: verrommeld en verouderd
Het bestaande gebouw van het UMC Utrecht, een ontwerp van EGM uit 1989, is in de loop van de jaren uitgebreid met nieuwe medische clusters, waaronder het WKZ en het Centraal Militair Hospitaal. Ook is het interieur door de tijd heen vaak aangepast en daardoor verrommelt. Materialen en kleuren zijn inconsistent toegepast, wat slecht is voor de uitstraling van het gebouw en voor de wayfinding; ook lijken de indeling en afwerking van de ruimtes vaak willekeurig gekozen en niet gericht op de verschillende gebruikers - patiënten, bezoekers, studenten en personeel.
Eén Universitair Medisch Centrum
Bij de verbouwingsopgave heeft het ziekenhuis behoefte aan langere lijnen en bewustere keuzes over logistiek en verblijfskwaliteit. Daarom, en tevens vanwege de omvang van de verbouwing, is besloten om eerst een nieuw beeldkwaliteitsplan op te laten stellen – een plan dat richting gaat geven aan alle losse interieurontwerpen. Atelier PRO ontwikkelde als pilot een beeldkwaliteitsplan voor een aantal afdelingen van het WKZ, het kinderziekenhuis binnen het UMC Utrecht; deze succesvolle pilot vormde de basis van het BKP voor het hele complex. Ook is atelier PRO supervisor van het plan.
Het gebouw benaderen als stad
Een beeldkwaliteitsplan ontwikkelen voor een universitair ziekenhuis van 500.000 m² is een bijzondere opdracht, omdat het veel verder gaat dan ontwerpen alleen; het gaat erom de opgave terug te brengen tot de essentie, om van daar uit de voorwaarden voor een ontwerp neer te leggen. Het beeldkwaliteitsplan is een ontwerpinstrument dat normaliter gebruikt wordt voor stedenbouw, en dat past goed bij de omvang van het UMC Utrecht - het complex heeft door zijn oppervlakte bijna het karakter van een stad. Voor deze opgave heeft atelier PRO daarom een stedenbouwkundige manier van denken toegepast op een interieur.
Baseline: rust creëren in het interieur
Wat onze aanpak onderscheidend maakt is de distinctie tussen een ‘baseline’ en ‘contrapunten’. De baseline is het doorlopende kleur- en materiaalpalet voor het ‘algemene’ interieur; het is tijdloos maar niet sfeerloos, heeft door het gebruik van neutrale kleuren en materialen een lange levensduur en schept rust. Rust kan men echter alleen ervaren als er ook dynamiek is, één van de redenen waarom er ook contrapunten nodig zijn.
Contrapunten: verbijzondering op bijzondere plekken
Een ziekenhuis is een gebouw waar mensen een opeenvolging van vaak heftige emoties ondergaan. Daar waar het nodig is om de gemoedstoestand van patiënten, familie en medewerkers te ondersteunen hebben we contrapunten opgevoerd; dit zijn dus ruimtes en plekken waar er aanleiding is om een andere sfeer te creëren. Dat kunnen publieke plekken zijn - de entree, het grand café, het theater - maar ook besloten ruimtes - de familieruimtes, rouwkamers en personeelsruimtes. Wat deze plekken gemeen hebben is een eigen, bijzondere uitstraling die ze herkenbaar maakt en onderscheid van het algemene interieur.
De belevingsmatrix: het gevoel van de ruimte bepalen
Om te bepalen welke beleving bij welke ruimte past heeft atelier PRO een bijzonder instrument ontwikkeld: de belevingsmatrix. Deze matrix dient als tool om te omschrijven wat het gevoel is bij een bepaald type ruimte, omdat dit op deze manier veel makkelijker mee te nemen is in het interieurontwerp. In het grand-café bijvoorbeeld willen patiënten en bezoekers graag even ontsnappen aan de medische wereld en onder de mensen zijn; in een rouwkamer is er juist een grote behoefte aan privacy. Dit is een verschil dat mensen mogen ervaren, zonder dat het ontwerp enorme sprongen hoeft te maken.
Een slapende schoonheid wordt weer wakker
Het nieuwe BKP zorgt ervoor dat de interieurs van het UMC Utrecht een grote sprong maken, maar ook dat de bestaande kwaliteiten van het gebouw – de mooie lichtinval via de daklichten, de open opzet met veel ruimte voor groen - weer zichtbaar worden. Het verbouwde ziekenhuis straalt rust uit, is warm maar ook innovatief, en laat zich goed lezen. Om mensen daarbij verder te helpen, ontwikkelde Silo - Agency for spatial branding een ruimtelijke identiteit inclusief wayfinding en digital signage. Het resultaat is een binnenwereld die het karakter van het UMC Utrecht voelbaar maakt.
.jpg)
